HISK, instituut in de kijker

Als kunstenaar heb je baat bij een werkruimte en begeleiding. Zowel Belgische als internationale kunstenaars maken kans om twee jaar postacademische onderwijs aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten (HISK) in Gent te volgen. Tot 20 juni kunnen kunstenaars een aanvraag doen om toegelaten te worden. Het ideale moment om het instituut in de kijker te zetten. Wat biedt het aan de kunstenaars? Hoe zien de ateliers eruit? Ook HISK-alumni blijven betrokken bij de werking. Met drie evenementen die openen in mei, zet HISK zijn beste beentje voor.

HISK, instituut in de kijker
Caesar-de Greeuw-Heilig-Hensel-Klück, Failures of Cohab, 2019. Photo Megan-Leigh Heilig. Courtesy: HISK

Tijdens het Antwerp Art Weekend vindt de tentoonstelling ‘Failures of Cohabitation’ plaats. Veertien kunstenaars uit het tweede jaar van het HISK-programma presenteren hun werk in het M HKA. Verder organiseert het HISK naar jaarlijkse traditie Open Studios in Gent. Daniella Géo is van 2019 tot 2020 aangesteld als curator van het HISK. Deze Belgo-Braziliaanse curator, onderzoeker en docent wil graag de relatie van het instituut met de verschillende regio’s uitbreiden. De geplande activiteiten zijn alvast een aanzet in die richting.

Ten slotte opent in Kanal Brussel de tentoonstelling ‘The HISK Connection’ met HISK-alumni die een sterke band met die hoofdstad hebben. Dit is de eerste uit een reeks tentoonstellingen om kunstenaars samen te brengen die aan het HISK afstudeerden. Het is een initiatief van de Vlaamse Kring voor Esthetica. Zij nodigden Antony Hudek uit als curator voor deze eerste editie. Hudek is de directeur van de Engelstalige postgraduaatopleiding ‘Curatorial studies’ aan het KASK & Conservatorium/ School of Arts Gent. “Deze opleiding werkt samen met het HISK”, duidt Hudek. “Voor deze gelegenheid werk ik samen met drie assistent curatoren in opleiding. Het gaat om Atena Abrahimia, Mobina Mohammadi Tabar en Astrid Vereycken.”

Daniella, jij cureert ‘Failures of Cohabitation’ in het M HKA. Waarom organiseer je een tentoonstelling tijdens het Antwerp Art Weekend?

Daniella Géo: “Het gebeurde op vraag van de kunstenaars. Ze willen graag een tentoonstelling tijdens het Antwerp Art Weekend. Ik contacteerde het M HKA met het voorstel om daar iets te doen. M HKA was zo genereus om ons daar te ontvangen. Ze stellen de twee ruimtes op de bovenste verdieping ter beschikking. Het is voor jonge en opkomende kunstenaars relevant om een platform te krijgen om hun werk zichtbaar te maken.”

HISK, instituut in de kijker
Failures of Cohabitation exhibition view, M HKA. Work by Megan-Leigh Heilig, 'A Record of Things Left Unsaid' (2018). Photo: M HKA.

Kan je wat duiding geven bij de titel van de tentoonstelling?

DG: “De titel werd in samenspraak met de kunstenaars gekozen. ‘Failures of Cohabitation’ verwijst naar de ervaringen van nabijheid en anders zijn van de kunstenaars. Twee jaar verblijven ze vaak als buitenlander in het HISK, waar ze ruimte delen en dicht bij elkaar zitten. Ze wisselen ervaringen uit en leren omgaan met verschillen. Daarnaast verwijst de titel naar het karakteristieke van deze groepstentoonstelling. Ik selecteer hier als curator geen kunstenaars en de tentoonstelling krijgt geen conceptuele omkadering. Het belangrijkste is dat de titel het idee weerspiegelt dat niets perfect is. Mislukken is een creatieve kracht, een leerproces, iets wat experimenten en uitdagingen in gang zet. Het moment waarop we mislukken omarmen, kunnen we het omvormen tot iets positiefs en wordt het een onderdeel van ons leven.”

We krijgen werk te zien van veertien kunstenaars. Dat is veel. Hoe breng je die samen?

DG: “Je moet zelf komen kijken. Het was niet evident om veertien kunstenaars samen te brengen. Als curator zorgde ik voor de organisatie en de indeling van de ruimte. Maar tijdens de opbouw waren de kunstenaars aanwezig wanneer hun werk geplaatst werd om het mee op te volgen en erover te discussiëren. Dat is een belangrijke en leerrijke oefening. De kunstenaars zijn blij met de opstelling. Hun werk krijgt genoeg ruimte en het wordt niet overweldigd door andermans werk.”

Wat typeert deze groep jonge opkomende kunstenaars?

DG: “Ze zijn erg verschillend. Veel van hen werken met bewegende beelden, maar verder worden er diverse media gebruikt. Hun onderwerpen en esthetiek variëren erg. Sommige kunstenaars maken experimenteel werk, anderen focussen op het sociaal politieke of hebben interesse in zintuiglijke aspecten van kunst. De groep is erg dynamisch.”

HISK, instituut in de kijker
HISK Open Studios © Ingel Vaikla.

Waarom zijn HISK Open Studios zo belangrijk?

DG: “Het is een boeiend uitwisselingsmoment. Naar jaarlijkse gewoonte bevinden de kunstenaars zich tijdens deze vier open atelierdagen van 14 tot 20u in hun atelier. Voor het publiek is het een geschikt moment om vrij toegang te krijgen tot deze intieme ruimte van de kunstenaar. Het voordeel is dat je het proces van een kunstenaar leert kennen en niet alleen afgewerkte kunstwerken ziet, zoals in een tentoonstelling. Voor de kunstenaars is het ook een belangrijk moment. Zij ontmoeten hun publiek en zien hoe het op hun werk reageert, wat de bevindingen en vragen zijn over het werk.”

HISK Open Studios © Ingel Vaikla.
HISK Open Studios © Ingel Vaikla.

Zijn er naast atelierbezoeken ook andere activiteiten gepland?

DG: “Ja, speciaal voor deze editie vinden er twee evenementen plaats. Op zondag 26 mei van 17 tot 20u organiseert het Belgische muziekcollectief Bl!ndman muziekuitvoeringen in samenwerking met andere muzikanten. Op maandag 27 mei vinden er twee lezingen plaats, getiteld: ‘What’s next?’ Deze vraag houdt jonge kunstenaars bezig. Welke richting zullen ze uitgaan na hun studie? Is het al dan niet interessant om verbonden te zijn aan een instituut? Het HISK is een geweldig programma voor opkomende artiesten door de structuur en het aanbod. Tijdens de lezing om 17.30u maken twee collega’s, Tom De Mette, Gert Aertsen en ikzelf geïnteresseerden wegwijs in het HISK-programma. Het spitst zich toe op jonge, opkomende kunstenaars die een aanvraag voor het HISK willen doen. Die aanvraagmogelijkheid loopt tot 20 juni. De lezing biedt ruimte om specifieke vragen te beantwoorden. Dat geeft kunstenaars tijd om nog zaken bij te sturen. Om 19u is er een rondetafelgesprek over het doctoraat in de kunsten. Dat richt zich voornamelijk tot de kandidaat laureaten van het HISK. We hebben drie gasten. Jürgen Bock doctoreerde aan de Malmö Kunstacademie, één van de beste kunstscholen in Europa. Hij legt de structuur uit van het doctoraat in die academie in relatie tot zijn eigen doctoraatsonderzoek. Er zullen ook twee HISK-laureaten uit 2001 aanwezig zijn: Ives Maes en Nico Dockx. Zij praten over hun ervaringen met hun doctoraatsonderzoek. Hoe ervoeren deze mensen een doctoraatsonderzoek en in welke mate beïnvloedt het hun werk?”

HISK, instituut in de kijker
HISK Open Studios © Ingel Vaikla.

Antony, jij bent curator van ‘The HISK Connection’. Waar leg jij je accenten?

Antony Hudek: “We willen de kunstenaars zo veel mogelijk inspraak geven. Mijn assistent curatoren en ik werken samen met de kunstenaars en ondersteunen hen in wat ze graag willen doen. We doen er alles aan om het werk te laten ademen en geven ruimte aan de kunstenaars zodat ze die zelf kunnen invullen. De rol van de curatoren is dus eerder bescheiden.”

Waarom kies je voor HISK-alumni die werken, leven of opgegroeid zijn in Brussel?

AH: “Het is de start van een groter project om het werk van HISK-alumni onder de aandacht te brengen. De selectie van deze tentoonstelling kon op verschillende manieren gebeuren. Omdat de tentoonstelling in Kanal doorgaat, kozen we voor kunstenaars uit Brussel. Nog een belangrijk criterium was dat de alumni in verschillende jaren afstudeerden en dat er diversiteit is, onder meer in geslacht en afkomst.”

© Benjamin Verhoeven
© Vincent Geyskens

Bestaat er zoiets als een HISK-connectie?

AH: “Het gaat zeker niet over eenzelfde stijl. Er zijn veel videowerken te zien, wat misbegrepen kan worden als een HISK-connectie, maar dat is louter toeval. De meeste kunstenaars gebruiken verschillende media om zich uit te drukken en ze kozen zelf welk werk ze hier tonen. We zochten naar persoonlijke connecties al is dat niet zichtbaar voor het publiek. Drie van de tien kunstenaars hebben een hechte band en kennen elkaars werk goed. Vincent Geyskens bezocht meermaals het atelier een aantal kunstenaars. Loukia Alavanou en Pepa Ivanova zaten in hetzelfde jaar en Loukia en Laure Cottin Stefanelli kennen elkaars werk heel goed en exposeren hier dicht bij elkaar. We zochten naar vriendschappen en samenwerkingen tussen de kunstenaars, zonder een band te forceren. Het is fijn dat ze elkaar nu allemaal beter kennen.”

© Laure Cottin Stefanelli
© Meggy Rustamova

Hoe gebeurde de indeling van de ruimte?

AH: “We nodigden de kunstenaars uit om de ruimte te komen bekijken. Ze kozen waar ze hun werk wilden tonen en er ontstond een dialoog over de verdeling. Elke kunstenaar heeft veel ruimte ter beschikking. We tonen werk in de ruimte waar vroeger vrachtwagens hersteld werden en in de langere ruimte waar de kantine, de douches en de wasplaats waren. Het gebouw bestaat voornamelijk uit glas, staal en beton. Die industriële look en de geschiedenis van het gebouw maken de ruimte erg interessant. Het werd van autocentrum omgevormd tot kunstencentrum. De kunstenaars zijn zich erg bewust van die geschiedenis en sommigen, zoals Laure en Clare Noonan verwerken dat in hun werk. Ook het werk van Loukia en Sarah & Charles is gerelateerd aan architectuur.”

© Sarah & Charles
© Pepa Ivanova

‘Failures of Cohabitation’ van 16 mei tot 19 mei in M HKA, Museum van Hedendaagse Kunst Antwerpen, Leuvenstraat 32, 2000 Antwerpen. Open van vr – zo van 11- 18u en do tot 21u. http://www.muhka.be

Met werk van: Sofia Caesar, Lisette de Greeuw, Francesca Ferreri, Eva Giolo, Johna Hansen, Megan-Leigh Heilig, Sina Hensel, Roel Heremans, Mirthe Klück, Hannah Mevis, Mark Požlep, Bárbara Sánchez Barroso, Gintautė Skvernytė, Ingel Vaikla.

‘HISK Open Studios 2019’ van 24 tot 27mei in het HISK, Leopoldskazerne, Blok C, 9000 Gent. Open van vr – ma van 14 – 20u. http://www.hisk.edu

Met werk van Sofia Caesar (BR), Lisette de Greeuw (NL), Hanane El Farissi (MA), Katya Ev (Ekaterina Vasilyeva) (RU/FR), Francesca Ferreri (IT), Helen Anna Flanagan (GB), Eva Giolo (BE), Johna Hansen (SE), Megan-Leigh Heilig (ZA), Sina Hensel (DE), Roel Heremans (BE), Che-Yu Hsu (TW), Nikolay Karabinovych (UA), Mirthe Klück (NL), Diego Lama (PE), Hannah Mevis (DE), Štefan Papčo (SK), Mark Požlep (SI), Bárbara Sánchez Barroso (ES), Gintautė Skvernytė (LT), Oussama Tabti (DZ), Ingel Vaikla (EE), Luca Vanello (IT/SI), Shirley Villavicencio Pizango (PE/BE).

‘The HISK Connection’ van 23 mei tot 16 juni in Kanal -Centre Pompidou, Quai des Péniches, 1000 Brussel. Open op wo en zo van 12 – 18u en van do – za van 12 – 22u. https://kanal.brussels

Met werk van: Loukia Alavanou, Laure Cottin Stefanelli, Hadassah Emmerich, Vincent Geyskens, Hamza Halloubi, Pepa Ivanova, Clare Noonan, Meggy Rustamova, Sarah & Charles en Benjamin Verhoeven.