La Grande S.M.A.K.
Het is soms verbazingwekkend hoe kort geleden de actuele kunst een vaste plek kreeg in veel steden. Ik kan bijna niet geloven dat S.M.A.K. slechts 20 jaar bestaat. Ik herinner me nog een van mijn eerste bezoeken aan het museum in Gent. Het zal zo’n 16 jaar geleden zijn geweest. Maar ik had destijds geen idee dat het nog zo nieuw was. Voor mijn gevoel was het toen al een belangrijke kunsttempel. En nu is het al weer tijd voor een historische terugblik met het museumretrospectief ‘De Collectie (1), Highlights for a Future’.
En nog steeds heeft het museum een goede sfeer. De doorloop in de zalen en kabinetten is prettig, de doorkijk van boven op de entree en dat schitterende panorama op de hal achter het museum. Ik zie de ‘Scotch Gambit’ van Panamarenko er nog staan. Maar het is slechts verbeelding. De hal is leeg. Het museum wil verder en droomt van een nieuw gebouw dat aan de nieuwste eisen voldoet. Directeur Philippe Van Cauteren pleit al enige tijd voor nieuwbouw.
Ik herinner me behalve Panamerenko ook solo’s van Sergey Bratkov, Rob Birza, Marijke van Warmerdam, Mark Manders en Nedko Solakov. En Track. Maar ik heb natuurlijk ook ontzettend veel tentoonstellingen gemist. Gent ligt niet bij mij om de hoek. Met dit overzicht krijgen alle bezoekers de kans om de hiaten in het geheugen aan te vullen met nieuwe ervaringen. Soms weet je gewoon niet meer wat je je nog echt zelf herinnerd en wat door het bekijken van fotodocumentatie in het (collectieve) geheugen is gegrift. Het is een beetje zoals het bladeren door de fotoalbums van je jeugd. Soms is de herinnering een schijnconstructie geworden door de vele hervertellingen die hebben plaatsgevonden. Maar een bezoek aan Highlights for a Future is sowieso ‘a trip down memory lane’ van het postmodernisme.
Hoewel de tentoonstelling in enkele hoofdstukken is opgedeeld, volg ik het liefst mijn eigen pad, benieuwd naar wat we nu weer tegen zullen komen. Grote installaties zijn voor deze feestelijke gelegenheid opnieuw opgebouwd. Maar ook de kleine en soms zeer minimalistische werkjes kunnen hier opnieuw indruk maken. Sommige namen bleken al aardig weggezakt of simpelweg nooit onthouden. Andere namen mis ik nog. Gelukkig er is een brochure waarin alle kunstenaars netjes op een rijtje zijn gezet inclusief een beschrijving van de getoonde werken. En er is natuurlijk een uitgebreide catalogus.
Onwillekeurig denk ik ook terug aan ‘La Grande Parade’, de afscheidstentoonstelling van museumdirecteur Edy de Wilde in het Stedelijk Museum in Amsterdam uit 1984. Het was een sleutelmoment in mijn eigen jeugd. Ik heb de tentoonstelling vijf maal bezocht omdat ik het niet in een keer kon bevatten en er plotsklaps zoveel nieuwe naoorlogse (dat was toen de term) kunstenaars op mijn pad kwamen. Dit is het Vlaamse postume en postmoderne antwoord van Jan Hoet zonder wie het Stedelijk Museum voor Actuele Kunst er nooit was gekomen en wiens geest nog door de zalen waart. En die van Marcel Broodthaers natuurlijk.
Haags tintje in Gent met Urs Pfannenmüller en ‘Geen gezeik iedereen rijk’ van Leo Copers.
De Collectie (1), Highlights for a Future is te zien tot en met 29 september 2019.
Met werk van Allora & Calzadilla, Francis Alÿs, Harold Ancart, Carl Andre, Giovanni Anselmo, Art & Language, Richard Artschwager, Korakrit Arunanondchai, Salam Atta Sabri, Kader Attia, Sven Augustijnen, Francis Bacon, Nairy Baghramian, John Baldessari, Miroslaw Balka, Artur Barrio, Massimo Bartolini, Gaston Bertrand, Joseph Beuys, Guillaume Bijl, Johanna Billing, Dara Birnbaum, Pierre Bismuth, Marinus Boezem, Michaël Borremans, Charbel-joseph H. Boutros, Ricardo Brey, Marcel Broodthaers, stanley brouwn, Daniel Buren, Kathe Burkhart, Nina Canell, Chuck Close, Leo Copers, N. Dash, Franky D.C, Berlinde De Bruyckere, Thierry De Cordier, Raoul De Keyser, Johan De Wilde, Koenraad Dedobbeleer, Luc Deleu, Wim Delvoye, Nikolaas Demoen, Jim Dine, Peter Downsbrough, Rein Dufait, Lili Dujourie, Marlene Dumas, Sam Durant, Joana Escoval, Jan Fabre, Belu-Simion Fainaru, Christoph Fink, Mekhitar Garabedian, Tatjana Gerhard, Jef Geys, Vincent Geyskens, Joris Ghekiere, Adrian Ghenie, Robert Gober, Zvi Goldstein, Raymond Hains, András Halász, Hamza Halloubi, David Hammons, Karin Hanssen, Heide Hinrichs, David Hockney, Ann Veronica Janssens, Joachim Koester, Surasi Kusolwong, Annika Larsson, Louise Lawler, Lee Kit, Jac Leirner, Bernd Lohaus, Jorge Macchi, Mark Manders, Werner Mannaers, Danny Matthys, Bjarne Melgaard, Henri Michaux, François Morellet, Oscar Murillo, Bruce Nauman, Carsten Nicolai, Sophie Nys, Oswald Oberhuber, Saskia Olde Wolbers, Henrik Olesen, Meret Oppenheim, Panamarenko, Manfred Pernice, Urs Pfannenmüller, Nicolas Provost, Royden Rabinowitch, Jean Pierre Raynaud, Gerhard Richter, Meggy Rustamova, Anri Sala, Wilhelm Sasnal, Michael E. Smith, Nedko Solakov, Bart Stolle, Tove Storch, Walter Swennen, Pascale Marthine Tayou, Javier Téllez, Robert Therrien, Sven ‘t Jolle, Narcisse Tordoir & Vincent Geyskens, Luc Tuymans, Adam Vackar, Englebert Van Anderlecht, Rinus Van de Velde, Koen van den Broek, Jan Van Imschoot, Herman Van Ingelgem, Anne-Mie Van Kerckhoven, Philippe Van Snick, Richard Venlet, Verlust der Mitte, Henk Visch, Wolf Vostell, Lois Weinberger, James Welling, Jordan Wolfson, Zhang Peili en Gilberto Zorio.