Een Matroesjka pop in een surprise-ei / Platform57

Nathalie van der Lely - Geplaatst op 11-02-15

Je zal het maar bedenken: een hedendaags kunstinitiatief oprichten in een wijk die niet echt bekend staat om culturele uitspattingen. Platform57 deed het in 2011 en kwam er in 4 jaar achter dat Escamp een surprise-ei is op cultureel en artistiek gebied. Toch stopt het platform op 13 februari, en dan rest de vraag: is hun missie geslaagd?

28 januari t/m 11 maart 2012 Kunstenaars: Wolfgang Bittner, Lyndsey Housden, Yoko Seyama en Jeroen Uyttendaele. Alle projecten worden chronologisch in de afbeeldingen vertoond. © 2011 Christian van der Kooy

Wanneer ik door de gangetjes van het bedrijfsverzamelpand Zuid57 struin en ongegeneerd door de glazen ruiten van de kleine kantooraquaria kijk – Theater Dakota, Filmhuis Den Haag, een designkantoor, een sieradenwinkel – beland ik in 0.10 waar de kartonnen dozen en bubbeltjesplastic mij tegemoet lachen. “Als je dacht dat dit erg was, dan moest je eens een week geleden komen kijken, wij hebben al een hoop opgeruimd” verontschuldigde Johan Nieuwenhuize zich lachend.

Het kleine kantoor houdt het midden tussen knus en industrieel, waar het team van 5 in de afgelopen vier jaar 12 projecten en aantal subprojecten heeft bedacht en uitgevoerd. Nieuwehuize stichtte Platform57, toen hij een tijdelijk atelier in de oude school van architect Sjoerd Schamhart had; het pand dat na een grondige verbouwing Zuid57 werd. Naast Billytown was er in de wijk eigenlijk geen artistiek of cultureel aanbod, totdat Theater Dakota, Filmhuis en het Koorenhuis in Zuidlarenstraat 57 de krachten bundelden. Paul Cornelissen, toenmalig directeur van Theater Dakota, stimuleerde Johan om zijn idee over een platform voor hedendaagse, beeldende kunst uit te voeren in hun pand en zo werd het platform in 2012 geboren. “Algauw ging ik mij ermee bemoeien” lachte Berit Piepgras, architect en vrouw van Johan.

Sandra Scholtes, Simone Noordermeer en zakelijk leider Jennefer Verbeek schuiven ook aan de tafel voor het lunchinterview, in dezelfde volgorde schoven zij aan bij het platform. De interactie tussen de platformtijgers is warm en humoristisch, het team is duidelijk op elkaar ingespeeld. Zij vullen elkaar aan en zetten elkaar op scherp.

In 2012 stelden Piepgras en Nieuwenhuize een missie op voor het platform die zeer ambitieus was. Platform57 moest hedendaagse, beeldende kunst presenteren; van hoge kwaliteit en laagdrempelig tegelijkertijd. Het werk moest een relatie aangaan met het gelaagde, Matroesjka-achtige gebouw van Zuid 57; kunstenaars werden gevraagd een site-specific werk te maken of een bestaand werk op de ruimte aan te passen. Ook werden er educatieve projecten ontwikkeld. Tevens pakte Platform57, na het helpen van Theater Dakota met het restaureren van twee kunstwerken in de wijk, de verantwoordelijkheid op voor behoud en beheer van bestaand werk in Escamp, dat nu Collectie Escamp heet en blijft bestaan.

Plane Scape was hun eerste project en tevens een groot, overdonderend succes; in 8 weken 1700 bezoekers. “Al gauw werd het steeds groter en moesten we steeds meer, maar dat is ook onze rode draad”, grapte Sandra die daarmee treffend weergaf hoe het platform uit zijn voegen groeide met allerlei (sub)projecten. Het eerste subproject was een in 2013 in het leven geroepen zomerschool – in samenwerking met Theater Dakota en het Koorenhuis – voor 30 leerlingen van basisschool De Krullevaar. Dit project smaakte naar meer en Platform57 trok enkele educatieve medewerkers aan die gespecialiseerd waren in het bedenken en uitvoeren van een educatief concept. Geen algemene lesbrieven meer maken, maar de scholen in en focussen op contact met docenten. Kortom focus van binnen naar buiten en het stadsdeel in of hoe Johan poëtisch samenvatte: “Het gebouw werd een sokkel voor beweging in de wijk.

Het inbedden van Platform57 in het stadsdeel en in de scholen was een grote kluif waarvoor een mentaliteitsverandering nodig was: inwoners moesten niet naar het platform komen, maar het platform moest de wijk in. En dat leek aanvankelijk heel lastig; Escamp is een stadsdeel met maar liefst 113.000 inwoners en bestaat uit 7 zelfvoorzienende wijkdelen – met diverse winkelcentra en een eigen cultuurtje – dus ze zien Platform57 aankomen. Hoe begin je hieraan?

Simone Noordermeer is in 2014 aangetrokken als educatief medewerker en is verantwoordelijk voor het immense educatieve project dat bij Escamp Inside Out hoorde. Meer dan 400 leerlingen van basisschool de Krullevaar deden mee aan het artistieke project Inside Out van de Franse kunstenaar JR en bespraken identiteit, zelfbewustzijn en kunst in de openbare ruimte met elkaar. Met trots denkt Simone hier ook aan terug. Ook Jennefer denkt met veel plezier aan het project waarin alles samen kwam. Zij bedacht initiatieven om Escamp echt binnenstebuiten te keren; de Open Dag van Zuid57, de introductie op het Escampfestival en benadering van het koor van de opera Carmen. De kracht van Escamp stond echt centraal en veel inwoners werden zichtbaar.

Na vier jaar vol projecten en mooie initiatieven is de vraag “Welk project was jouw favoriet?” onvermijdelijk. Escamp Inside Out is een grote favoriet van iedereen, want de drieledige missie van Platform57 werd op elk vlak bediend. Het was site specific, hoog van kwaliteit, educatief, had een duidelijke platformfunctie met een mooi filmprogramma, een debat, lezingen en tot slot raakte Platform 57 echt verbonden met Escamp. Als kers op de taart maakte dit project ook onderdeel uit van een wereldwijde, esthetische beweging met een krachtige boodschap; JR hier, hoe gaaf is dat!

Hiernaast zijn er ook persoonlijke lievelingen. Simone en Jennefer zijn erg trots op Collectie Escamp omdat uit dit project juist blijkt dat het vooroordeel over Escamp – stug, geïsoleerd, niet zo cultureel zoals het centrum van Den Haag – ongegrond is. Inwoners kunnen ideeën aandragen voor restauratie en zijn verantwoordelijk voor mooie fietstochten langs kunstwerken in de buitenlucht van het stadsdeel.

Berit vond Plane Scape indrukwekkend. Het eerste project waarin je zoiets voor elkaar krijgt en dat zo’n relatie aangaat met de ruimte. En het was ook een gave ervaring. Het project met Krijn de Koning vond ze ook heel bijzonder, maar “dat is natuurlijk ook beroepsdeformatie” erkende Piepgras. Johan vindt het lastig om te kiezen, maar dat is ook begrijpelijk aangezien elk project een telg vormt in zijn artistieke gezin. “Wat wij hebben gedaan, heeft veel kunstenaars aangetrokken, ze vonden het heel tof”, en dat is belangrijk voor Johan die zelf ook actief is als fotograaf en stopt bij Platform 57 om zich weer te concentreren op eigen werk. Weliswaar had Platform57 vaak weinig tot geen geld en kregen kunstenaars een bescheiden bedrag, maar alle kunstenaars mochten iets nieuws maken, waardoor Johan met veel plezier terugdenkt aan onder andere de samenwerking met Hans Wilschut en Niels Post. die ook in Art Rotterdam groots uitpakte en wiens site-specific werk op Zuid57 blijft.

“Daarom zijn wij ook een kunstinitiatief en geen kunstenaarsinitiatief, de kunst staat voorop” concludeerde Piepgras. Stichting Platform 57 houdt ook niet op te bestaan, maar valt in een diepe slaap. Johan sluit ook niet uit dat deze weer wakker gemaakt kan worden, door iemand die het surprise-ei Escamp met 113.000 inwoners verder wil uitpakken.

Vrijdag 13 februari sluit Platform 57 feestelijk af in het pand aan de Zuidlarenstraat. Het feestje begint om 19:30. Meld je aan door een e-mail te sturen naar: sandra@platform57.nl.

Een Matroesjka pop in een surprise-ei / Platform57

Meet iii-resident Budhaditya Chattopadhyay / There’s no sound that annoys me

Trendwatchen in het Stedelijk / Hybride Sculptuur

Stroom Invest interview / artist Florentijn de Boer

Stroom Invest interviews / artist Dewi Bekker

Klimaat als Mensenwerk in de Elektriciteitsfabriek

Armando in Museum Voorlinden

Geluidsgolven

My Practice My Politics / Stroom Den Haag

Stroom Invest interviews / curator #7 Laurie Rojas

Stroom Invest interviews / curator #6 Judith Welter

Interview Natalie Fyfe & Yun Ingrid Lee for iii No Patent Pending #33

Interview Matthias König for No Patent Pending #33

Laurie Anderson – Rewire Festival 2018