Meerjarenbeleidplan 2013-2016: Heden

Dit jaar bestaan ze 40 jaar. Prachtige leeftijd, nu begint het leven pas echt. Althans, dat wordt beweerd.
Het geldt niet voor Heden. In het meerjarenbeleidplan van de gemeente Den Haag staat het advies dat Heden zich moet richten op brede kunstuitleentaken en zich moet concentreren op Den Haag. Tevens legt de gemeente de instelling een forse bezuiniging op.
Hoe beïnvloedt het advies de toekomst van Heden?

kunstenaar Rik Smits, collectie Heden

Jacko Brinkman, directeur van Heden, noemt het advies een terugkeer naar Kunstuitleen 1.0, de tijd dat Heden nog Artoteek Den Haag heette. Hij werkt momenteel aan een plan voor de beschikbaar gestelde 150.000 euro. Minder dan de helft van het aangevraagde bedrag.
Hij vertelt me dat 70% van zijn dekkingsplan bestaat uit geld direct afkomstig uit de markt. Dat wordt verdiend met de kunstuitleen. De uitleen verdient zichzelf, daar heeft hij geen subsidie voor nodig. De aanvraag voor het meerjarenplan was bedoeld voor educatieve activiteiten, wijkprojecten (Heden Hier), tentoonstellingen en Heden There.
Heden wil zich juist richten op een breed publiek, niet alleen degenen die de weg naar de kunstuitleen weten te vinden. Projecten bij Heden Hier lieten zien dat de aanpak werkte. De bewoners kwamen langs, werkten mee en voelden zich betrokken. Net nu er geoogst kan worden, gaat het mes erin.

Heden Hier: Puck Verkade

Wat mij verbaast is de kritiek op de collectie. De commissie noemt de collectie erg gedateerd en zou meer werk van jong (Haags) talent mogen bevatten. Jacko Brinkman vertelt dat vier jaar geleden de vorige adviescommissie de collectie nog voortreffelijk noemde. Hij gelooft niet dat in vier jaar tijd de collectie zo neerwaarts is gegaan. Onmogelijk. “Kijk”, zo zegt hij, “in de vorige adviescommissie had Lex ter Braak zitting (de voormalige directeur van Fonds BKVB), dan heb je een beeldende kunst deskundige in huis. Zo’n expert was er dit jaar niet. Over welk jong Haags talent heeft de commissie het dan? Het zijn onzinnige uitspraken want ze zijn feitelijk onjuist. Jong Haags talent is door ons aangekocht en er zijn met hen projecten uitgevoerd, o.a. David Pedraza, Andrea Freckman, Gonul Albayrak, Puck Verkade, Sara Vrugt en Rik Smits.”

kunstenaar David Pedraza, collectie Heden

Dan staan er enkele andere opvallende opmerkingen in het advies. Ik leg ze aan Brinkman voor.
Een samenwerking met het CBK Rotterdam? “Dit advies neem ik ter harte, met de kanttekening dat ik al ruim een half jaar met het CBK in gesprek ben en de mogelijkheden van samenwerking met hen onderzoek.”
Verbeteren van de digitale manifestatie? “Natuurlijk is dit een aandachtspunt. Dit najaar lanceren we onze nieuwe website. We zijn alert en hebben aandacht voor ons publiek. Ons publiek is veranderd. Mensen willen online een werk huren, men hoeft een werk niet eerst in het echt gezien te hebben. We gaan ons online meer richten op verkoop en ook sociale media als facebook gaan we nog meer inzetten dan we nu al doen. Maar dit lag allemaal al in de planning.”

Wat nu? Heden Hier zal stoppen. Het laatste project is net gestart en wordt in september afgerond. De huur is per 1 oktober opgezegd. De uitwisseling met Indonesië wil Brinkman zoveel mogelijk behouden, anders vloeit er teveel expertise weg, maar het zal niet via de subsidie gecontinueerd worden. Hij praat met andere partners om de connectie met Indonesië te behouden. De educatie blijft, evenals de tentoonstellingen. En natuurlijk blijft de beste kunstuitleen van Nederland voor Den Haag behouden.

kunstenaar Gönül Albayrak, collectie Heden

Ik vind dat de gemeente in hun advies wel erg op Den Haag gericht is, alsof je als instelling door een landelijk positie na te streven, het lokale belang zou verloochenen. Het voelt ouderwets aan, zo’n standpunt. Brinkman knikt: “Heden wil zeker van belang zijn voor Den Haag, en dat zijn we juist meer, met een landelijke uitstraling.”
Juist het ‘lokale’ Heden Hier moet nu noodgedwongen stoppen, in mijn ogen een tegenstrijdige consequentie maar dat is toch wat de gemeente voorschrijft.

De locatie aan de Doornstaat zal waarschijnlijk niet behouden kunnen blijven, alleen de ruimte aan de Denneweg blijft bestaan. “Het pand aan de Doornstraat werd trouwens gehuurd van de gemeente” vertelt Brinkman waardoor ik concludeer dat de gemeente de problemen van de afdeling cultuur naar de afdeling vastgoed verschuift. Brinkman is van huis uit bedrijfseconoom. Hij blijft een uitdaging zien om deze tijd te overleven en de omzet te verhogen. Hij erkent dat het aanbod inhoudelijk schraler wordt en dat Heden op basis van dit advies minder voor de stad kan betekenen.

kunstenaar Andrea Freckman, collectie Heden

Hij had graag meer erkenning teruggelezen in het advies, bijvoorbeeld voor haar cultureel ondernemerschap, tenslotte houdt Heden het al veertig jaar vol in Den Haag. Vanuit de kunstwereld is er veel waardering voor de innovatieve aanpak, de presentatie van Heden op beurzen en dergelijke. Ik vraag of ik mag concluderen dat de gemeente zich er met die anderhalve A4 makkelijk van heeft afgemaakt?
Dat mag, zegt Brinkman.